Έλεγχος Λιπιδίων στην καρδιά της πρόληψης
Τι είναι η δυσλιπιδαιμία
Με τον όρο δυσλιπιδαιμία, που έχει επικρατήσει του όρου υπερλιπιδαιμία, υποδηλώνεται η αύξηση της ποσότητας των λιπιδίων στο αίμα. Αναφέρεται κυρίως στην ανεύρεση παθολογικού προφίλ λιπιδίων ήδη από την παιδική ηλικία και αποτελεί έναν από τους προδιαθεσικούς παράγοντες, για την εμφάνιση του μεταβολικού συνδρόμου.
Αν και υπάρχουν αρκετές μορφές λιπιδίων, εκείνα που έχουν μελετηθεί περισσότερο είναι:
- Η ολική χοληστερόλη ( TC)
- Η λιποπρωτείνη υψηλής πυκνότητας (HDL)
- Η λιποπρωτείνη χαμηλής πυκνότητας (LDL)
- Τα τριγλικερίδια
Η δυσλιπιδαιμία αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα αλληλεπίδρασης περιβαλλοντικών (διατροφή) και κληρονομικών (θετικό οικογενειακό ιστορικό παραγόντων).
Υπάρχουν διαφορετικές μορφές δυσλιπιδαιμίας;
Ως δυσλιπιδαιμία χαρακτηρίζονται οι περιπτώσεις:
- Υπερχοληστερολαιμίας (αύξηση χοληστερόλης και LDL με φυσιολογικά τριγλυκερίδια)
- Υπερτριγλυκεριδαιμίας (αύξηση των τριγλυκεριδίων)
- Μικτής – συνδυασμένης δυσλιπιδαιμίας (συνύπαρξη υπερχοληστερολαιμίας και υπερτριγλυκεριδιαμίας).
- Μεμονωμένης διαταραχής λόγω μείωσης της HDL ή συνδυασμός με άλλες διαταραχές – συχνότερα με αυξημένα τριγλυκερίδια.
Οι δυσλιπιδαιμίες χωρίζονται σε πρωτοπαθείς και δευτεροπαθείς. Οι πρώτες οφείλονται σε γενετικές διαταραχές ενώ οι δεύτερες σε συνυπάρχοντα νοσήματα ή καταστάσεις.
Ποια είναι τα αίτια που την προκαλούν
Η δυσλιπιδαιμία αντιστοιχεί στο 3-5% του γενικού πληθυσμού και μπορεί να οφείλεται:
Σε κληρονομικά αίτια: Οι δυσλιπιδαιμίες αυτού του τύπου είναι σπανιότερες και χαρακτηρίζονται από σημαντικές διαταραχές στα επίπεδα των λιπιδίων και συχνότερα κλινικά ευρήματα. Ευθύνονται σε σημαντικό βαθμό, για την εμφάνιση ισχαιμικών καρδιαγγειακών νοσημάτων σε μικρότερες ηλικιακές ομάδες (3η & 4η δεκαετία της ζωής).
Σε παθολογικές καταστάσεις όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, ο υποθυρεοειδισμός, το νεφρωσικό σύνδρομο, η χρόνια νεφρική ανεπάρκια, η παχυσαρκία, η λήψη φαρμάκων (πχ. διουρητικά).
Στην κακή διατροφή και σε συνθήκες όπως η αύξηση του σωματικού βάρους.
Υπάρχουν διαφορετικές μορφές δυσλιπιδαιμίας;
Η δυσλιπιδαιμία σχετίζεται άμεσα με τη διεργασία της αθηροσκλήρωσης και τα καρδιαγγειακά νοσήματα.
Επίσης, ως βασική συνιστώσα του μεταβολικού συνδρόμου, συμβάλλει όχι μόνο στην αύξηση του κινδύνου στεφανιαίας νόσου, αλλά και στον αυξημένο κίνδυνο για σακχαρώση διαβήτη τύπου 2.
Από την άλλη, η δυσλιπιδαιμία στους ενήλικες διαβητικούς εκδηλώνεται με εντονότερη και δυσμενέστερη μεταβολή των βιοχημικών παραμέτρων σε σύγκριση με τις τιμές των ενηλίκων χωρίς σακχαρώδη διαβήτη.
Ποιοι και κάθε πότε πρέπει να ελέγχουν τις τιμές των λιπιδίων στο αίμα τους
Στις παθολογικές καταστάσεις (π.χ. σακχαρώδης διαβήτης) επιβάλλεται τακτικός έλεγχος των επιπέδων των λιπιδίων, με βάση την ιατρική καθοδήγηση.
Επιπλέον, σύμφωνα με τις οδηγίες του Εθνικού Προγράμματος Εκπαίδευσης για τη Χοληστερίνη των ΗΠΑ (NCEP) και της Αμερικάνικης Καρδιολογικής Εταιρείας (AHA), περιοδικός έλεγχος συνίσταται, ακόμη κι από την παιδική ηλικία, στις περιπτώσεις που υπάρχει:
- Οικογενειακό ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου σε νεαρή ηλικία (πριν τα 52 έτη).
- Οικογενειακό ιστορικό υπερχοληστερολαιμίας ή υπερτριγλυκεριδαιμίας.
- Παχυσαρκία ή υπερβολικό βάρος.
- Τρόπος ζωής που ευνοεί την εμφάνιση δυσλιπιδαιμίας (όπως καθιστική ζωή, δίαιτα με υψηλά λιπαρά, κάπνισμα, αλκοόλ).
Μπορούν να επανέλθουν οι τιμές των λιπιδίων σε επίπεδα που δε συνιστούν κίνδυνο για την υγεία μου;
Σε κάθε περίπτωση η καθοδήγηση για τη ρύθμιση των λιπιδίων στο αίμα γίνεται εξατομικευμένα από τον γιατρό σας.
Βέβαια, ακρογωνιαίος λίθος της προσπάθειας για ρύθμιση της δυσλιπιδαιμίας είναι ο υγιεινός τρόπος ζωής, που περιλαμβάνει την δίαιτα χαμηλών λιπαρών, την άσκηση, τη διακοπή του καπνίσματος και την αποφυγή υπέρμετρης κατανάλωσης οινοπνεύματος.
Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις όπου συνίσταται η φαρμακευτική αντιμετώπιση της ανάλογα την περίπτωση της (στατίνες, φιμπράτες, νικοτινικό οξύ ή νιασίνη).
Εργαστηριακός Έλεγχος Δυσλιπιδαιμίας
Α. Τυχαίου πληθυσμού (παιδιά & ενήλικες)
Γλυκόζη νηστείας ορού
Ινσουλίνη νηστείας
Χοληστερόλη (TC)
HDL-C
TSH
LDL-C
Mn HDL-C
Τριγλυκερίδια (TRG)
Lp(a) (για ενήλικες)
FT4 (για παιδιά)
Β. Διαβητικού ασθενούς και ατόμων με προδιαθεσικούς παράγοντες κινδύνου
Γλυκόζη νηστείας ορού
Γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c)
Μικροαλβουμίνη προωινής ούρησης (Malb)
Χοληστερόλη (TC)
HDL-C
LDL-C
Τριγλυκερίδια (TRG)
ApoA1
ApoB
